Het meest voorkomende verlies dat kinderen meemaken is een scheiding van hun ouders. Dat een scheiding invloed heeft op kinderen staat vast. Verdrietig, maar waar. Op welke manier is afhankelijk van de wijze waarop ouders en de omgeving een kind begeleiden in de situatie. Kindercoach Hanne vertelt hier meer over en deelt welke boodschappen cruciaal zijn om aan je kinderen mee te geven als je gaat scheiden.

Een scheiding betekent niet per definitie dat een kind later problemen krijgt. Het is wel een situatie om extra aandacht te besteden aan de gevoelens van je kinderen en aan de bel te trekken als je je zorgen maakt.

Kinderen kiezen niet voor een scheiding

Een belangrijk besef voor ouders die gaan scheiden is de realisatie dat zij kiezen voor een scheiding en daarmee ook voor de gevolgen. Kinderen kiezen hier niet voor. Ook niet voor de gevolgen. Dat maakt direct inzichtelijk hoe verschillend ouders en kinderen in een scheidingssituatie zitten en ook met het verlies erover om gaan.

Voor kinderen staat een scheiding gelijk aan het verliezen van de gezinssituatie zoals die was. En het feit dat ze die verliezen doet pijn. Daar zijn ze vaak verdrietig en boos over. Beide emoties zijn heel normaal en zou je als ouders moeten toejuichen. Dat betekent namelijk dat een kind zijn emoties laat zien en ze niet binnen (voor zichzelf) houdt. Door stil te staan bij het verlies wat een kind ervaart en alle emoties die daarbij komen kijken te erkennen, help je een kind enorm. Je zet namelijk op zo’n moment een kinderbril op en bekijkt de situatie vanuit hun perspectief. Niet vanuit je eigen perspectief als ouder. Het helpt je ook om de situatie te accepteren zoals het is. En dat dat soms heel lastig is, heeft iedereen begrip voor.

Jouw scheidingsproces is niet hetzelfde als dat van je kind

Het kan zijn dat jij als ouder alweer met één been in een nieuwe relatie staat, je je al op je gemak voelt in een nieuw huis en letterlijk meer lucht ervaart nu je ex-partner meer uit beeld gaat. Good for you, maar dat zijn allemaal dingen die bij jouw scheidingsproces horen. Niet bij die van je kinderen. Je kinderen gaan hier hoogstwaarschijnlijk anders mee om. En dan helpt het als je dat voor jezelf accepteert en omarmt. 

Ik zie vaak dat ouders onbewust hiertegen vechten. Maar het overtuigen van je kinderen dat dingen bijvoorbeeld wel meevallen, en de nieuwe situatie zo slecht nog niet is, werkt eigenlijk altijd averechts. Het heeft dus te maken met de manier waarop je naar de situatie kijkt. De situatie zelf verander je er niet mee, maar je kunt wel een verschil maken voor je kinderen als je anders naar de situatie gaat kijken met meer compassie voor het perspectief van je kinderen. 

Hoe help je kinderen door een scheiding?

Benieuwd welke cruciale boodschappen je als ouder niet mag vergeten als jullie gaan scheiden? Lees ze hieronder. Door hier regelmatig aandacht aan te geven help je je kinderen en jezelf. Want ondanks het verlies wat kinderen ervaren bij een scheiding, is het ook een mogelijkheid om je kinderen te laten zien hoe je om kunt gaan in het leven met tegenslag en heftige emoties. En dat voorbeeld kun jij ze geven!

De 7 cruciale boodschappen…

…die je als ouder niet mag vergeten als jullie gaan scheiden.

1. Vertel nadrukkelijk dat de kinderen geen schuld hebben aan de scheiding. En belangrijk ook; herhaal dit vaak en voor een hele lange tijd. Voor kinderen is het zelfs jaren later belangrijk om deze boodschap te horen. In de hoofden van kinderen kunnen allemaal gedachten rondgaan waar je als ouders geen weet van hebt. Sommige kloppen, sommige kloppen niet. Een boodschap als deze is cruciaal voor een kind om blijvend eraan herinnert te worden dat het niet zijn schuld is geweest dat jullie gescheiden zijn.
2. Zorg voor een veilige sfeer waarin kinderen alle emoties mogen laten zien. Verdriet, maar ook boosheid. Leg uit dat beide emoties normaal zijn in deze situatie en best naast elkaar kunnen bestaan. Probeer de emoties niet weg te nemen door kinderen af te leiden met wat anders, de positieve kanten te belichten of op andere manieren niet bij de pijnlijke emoties te blijven. Kinderen willen serieus genomen worden in hun gevoelens. De enige manier om dat te doen is deze gevoelens te erkennen en ze er te mogen laten zijn. Er hoeft niet altijd een oplossing te komen. Sterker nog; in geval van een scheiding is er vaak geen oplossing, dus laat dat los als ouder. Luister, knuffel en complimenteer je kind dat het zijn gevoelens uit. 
3. Wacht niet te lang met het vertellen aan de kinderen dat jullie gaan scheiden. Kinderen voelen vaak al lang dat er wat groots speelt in het gezin. Hoe langer je wacht, hoe harder de klap aan komt. De ouders hebben dan vaak zelf al een aantal stappen in het verwerkingsproces genomen, maar voor kinderen komt het dan als donderslag bij heldere hemel. Die lopen totaal achter qua emoties en informatie. Iets waar ze op zijn voorbereid, komt vaak minder hard aan.
4. Leg uit waarom jullie uit elkaar gaan, zonder elkaar te beschuldigen. Kinderen zijn heel loyaal naar beide ouders. Als er 1 ouder zwart gemaakt wordt, komen kinderen in een loyaliteitsconflict en dat is voor een kind heel zwaar en schadelijk. 
5. Leg het verschil uit tussen de liefde van partners naar elkaar en liefde van ouders naar hun kinderen. Vertel nadrukkelijk dat er niets veranderd is in de liefde van hun als ouders naar de kinderen, maar dat de liefde tussen hun als partners er niet meer is. Herhaal dit vaak en ook hier geldt net als bij mijn 1ste punt, deze boodschap wil je over de jaren heen herhalen en je kind hier continue aan blijven herinneren. 
6. Leg uit hoe vanaf nu voor de kinderen gezorgd wordt. Kinderen hebben vaak veel zorgen in het begin wie ze voortaan naar voetbaltraining brengt, of wie er nu een verjaardagstaart bakt als ze jarig zijn. Voor kinderen zijn dit grote zorgen. Neem deze serieus en praat met je kinderen hier over. Vraag wat voor dingen ze willen weten en bedenk samen als gezin een oplossing.
7. Wees eerlijk dat de oude situatie niet meer terugkomt. Kinderen hebben de neiging om (soms onbewust) vast te blijven houden aan de hoop dat papa en mama uiteindelijk weer bij elkaar komen. Dat noemen we magisch denken. Die hoop kan heel sterk zijn en het kan zelfs zo sterk zijn dat het kinderen belemmert om zich volledig over te geven aan de nieuwe situatie en het verwerkingsproces van een scheiding. Hoe eerder ze zich bewust zijn van het feit dat het niet meer wordt zoals vroeger, hoe eerder ze verder kunnen om de nieuwe situatie te verweven in hun leven. Dat betekent dat je deze boodschap ook vaker moet herhalen om het definitieve karakter van de scheiding over te brengen op je kinderen.