Bij de geboorte van je kind krijg je een berg nieuwe verantwoordelijkheden cadeau. Eén daarvan is je kind wegwijs maken in de wereld. Een prachtige taak, maar niet eenvoudig. In dit artikel vertelt Hanne, moeder van drie kinderen, rouwcoach en eigenaar van Power2kids, hoe je kinderen kunt leren omgaan met heftige emoties.
Waar je rustig start met hulp bij leren lopen en fietsen, wordt je taak als ouder met de jaren complexer. Je kind heeft bijvoorbeeld jouw hulp nodig bij het oplossen van ruzies met klasgenootjes of wordt bewust van zichzelf en krijgt onzekere gedachten.
‘Kinderen leren over emoties is een onderbelicht onderwerp in de opvoeding. Tegelijkertijd is het een uitgelezen kans om actief te werken aan de veerkracht van je kind’, zegt Hanne. Als rouwcoach leert ze ouders hoe ze hun kinderen kunnen helpen omgaan met rouw. ‘Uit onderzoek blijkt dat kinderen die weten hoe ze met heftige emoties om kunnen gaan, veerkrachtiger zijn. Onder veerkracht verstaan we het toe durven geven aan emoties en vertrouwen dat deze gevoelens weer over gaan. Daarbij hoort dat kinderen in staat zijn om woorden te koppelen aan wat ze voelen, het kunnen uiten en zich hierdoor sneller begrepen voelen door hun ouders. Kortom: ze kunnen ‘dealen’ met heftige emoties.’
Jij bent de gids voor jouw kind
Je wilt jouw kinderen het liefst voor alle verdriet in de wereld behoeden, maar helaas is dit onmogelijk. Als er in jullie omgeving iets ingrijpends gebeurt, bijvoorbeeld het verliezen van een dierbare, dan kan jouw kind (voor het eerst) extreme emoties gaan ervaren. Verdriet, boosheid, angst of gemis. Hoe ga je daarmee om? ‘Als ouder heb je nu de verantwoordelijkheid om je kind aan de hand te nemen en als een gids de weg te leiden. Doe je dit niet, is je kind aangewezen op zichzelf. Dat is vergelijkbaar met starten in een nieuwe baan zonder functieomschrijving te krijgen en ingewerkt te worden’, zegt Hanne.
Kortom: kinderen hebben hun ouders nodig om te leren omgaan met hun emoties. Dit begint eigenlijk al op jonge leeftijd, wanneer we ze leren om in woorden aan te geven wat ze voelen. Maar ook doordat wij aan hen vertellen dat het heel normaal is om soms boos, verdrietig of angstig te zijn en hen manieren geven om met die emotie om te gaan. ‘Stel oma is ernstig ziek en komt te overlijden. Jouw zoon of dochter is hier heel boos over. Boos dat het hun oma is en niet die van hun klasgenootjes. Het is belangrijk dat ze voelen dat die boosheid er mag zijn. Dat ze zich veilig voelen om die boosheid te uiten. Wat we ook mogen meegeven is dat er grenzen zijn aan het uiten van deze boosheid. In plaats van iets kapot gooien in een boze bui (niet oké), de woede eruit gooien door bijvoorbeeld een paar keer heel hard in een kussen te stompen (wel oké). Of alles eruit te schreeuwen. Lucht lekker op.’
Leren om emoties op een gezonde manier te uiten
Hanne vertelt dat ze in haar werk als rouwcoach veel ouders ziet die zich zorgen maken over het gedrag van hun kinderen na het verlies van een dierbare. ‘Enorme boosheid, angst of verdriet bijvoorbeeld. Ze willen graag deze emotie verminderen bij hun kind. Ik snap deze zorgen en hulpvraag, maar daar zit de sleutel tot verandering niet. De sleutel zit in het feit dat hun kind nog niet heeft geleerd om die emoties op een gezonde manier te uiten. Dat uit zich in lastig of heftig gedrag. Als wij als ouders niet leren aan onze kinderen hoe ze op een gezonde manier om moeten gaan met emoties, kunnen we niet verwachten dat onze kinderen dat zelfstandig doen.’
Voelen we deze verantwoordelijkheid niet als ouders of weten we niet hoe we dit moeten doen? Volgens Hanne praten we hier te weinig over met elkaar. De focus ligt vooral op het gedrag van onze kinderen: daar zijn boekenkasten vol over geschreven en is een onderwerp waar we met andere ouders genoeg over kletsen. ‘Als je een laag dieper kijkt is dat gedrag slechts een gevolg van iets dat er van binnen gaande is. Een kindje kan enorm verdrietig zijn dat oma verleden is, maar dit uiten door heel boos te zijn. Voor de buitenwereld lijkt hij boos, maar dat is slechts het symptoom. Het verdriet is de wortel. Als je je richt op het verdriet dat eronder ligt, ben je daar waar je als ouder wilt zijn. Door samen met je kind te praten en hem te leren om woorden te geven aan, in dit geval het verdriet, geef je je kind een belangrijke tool mee. Hij leert hoe hij woorden kan koppelen aan zijn gevoel, en belangrijker nog hoe je dit gevoel kunt toelaten en er mee kunt dealen.’
Praten over emoties
Volgens Hanne is het heel waardevol om af en toe eens met je kinderen over emoties te praten. ‘Het zal je verbazen hoe goed kinderen kunnen praten over wat ze van binnen voelen. Zeker als de emoties niet op dat moment door hun lijf razen, maar ze de rust hebben. Rust om bijvoorbeeld terug te halen wat er laatst een keer gebeurde toen ze zo verdrietig of boos waren. Dat geeft je prachtige inzichten hoe het in het koppie van je kind werkt. Je kunt samen nadenken over wat een fijne manier is voor jou om hem of haar in zo’n geval te helpen. Je zult zien dat je kind heel goed weet wat hij voelt en wil, zolang jij maar aanwezig bent om de juiste zetjes te geven. En zo maak jij je kind steeds verder wegwijs in de grotemensenwereld.’
